Σύλλογος Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Σερρών

Μιχάλης Φιλίππου: Οι νέες προκλήσεις για το Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας

Ο Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ, έχει καταξιωθεί στη συνείδηση των στελεχών των επιχειρήσεων του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και της ενεργοβόρου βιομηχανίας για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς αυτούς, χωρίς όμως να έχει συνειδητοποιηθεί η δυσαναλογία της ποσότητας των υπηρεσιών αυτών σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει σήμερα.

Ο ΛΑΓΗΕ λειτουργεί και διαχειρίζεται αγορά, συστήματα και μηχανισμούς με πολλαπλούς ρόλους και αρμοδιότητες, ενώ στο άμεσο μέλλον οι αρμοδιότητές του και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές θα πολλαπλασιασθούν.

Ι) Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας: Σήμερα ο ΛΑΓΗΕ λειτουργεί την Προημερησία Αγορά (ΗΕΠ) ως Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Electricity Market Operator) ενώ είναι αρμόδιος και για τις διαδικασίες Εκκαθάρισης & Διακανονισμού των συναλλαγών καθώς και για τη διαχείριση του Χρηματοοικονομικού Κινδύνου (Risk-Management) των συναλλαγών του ΗΕΠ ως Κεντρικά Αντισυμβαλλόμενος (Central Counter Party –CCP-). Επίσης, είναιΔιαχειριστής του Μητρώου Συμμετεχόντων στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (Ν. 4001/2011), κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ο Λειτουργός της Αγοράς πρέπει να διευκολύνει κατά κύριο λόγο την ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και για το σκοπό αυτόν αναλαμβάνει κάθε αναγκαία ενέργεια, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, προκειμένου να διασφαλίζεται η εφαρμογή των προβλέψεων του Κανονισμού 714/2009, της Οδηγίας 72/2009 και όλων των σχετικών κατευθύνσεων και αποφάσεων που εκδίδονται από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ειδικά, όσον αφορά στην οργάνωση και διακυβέρνηση της λειτουργίας της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο ΛΑΓΗΕ ορίστηκε στις 11.12.2015 (ΦΕΚ Β' 2678/11.12.2015) ως ο μοναδικός «Ορισθείς Διαχειριστής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» (Νominated Εlectricity Μarket Οperator –ΝΕΜΟ-), για την εκτέλεση της ενιαίας σύζευξης επόμενης ημέρας (Προημερησία) και ενιαίας ενδοημερήσιας σύζευξης, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού (ΕΕ) 2015/1222 «σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης».

Στο άμεσο μέλλον, όσον αφορά τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας οι αρμοδιότητές του θα τριπλασιασθούν εφόσον θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει τις αντίστοιχες υποδομές ώστε από 31/12/2017 (Εδάφιο 4.3, της Παραγράφου Γ: Συμφωνία Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, του Άρθρου 2 του Μέρους Β του Ν. 4336 / 2015 – ΦΕΚ Ά 94/14 Αυγούστου 2015) να λειτουργεί τρείς αγορές, την Προθεσμιακή Αγορά (Forward Market), την Προημερησία Αγορά (Day-Ahead / Spot Market) και την Ενδοημερήσια Αγορά (Intraday Market), όπως συμβαίνει με τους αντίστοιχους Λειτουργούς Αγοράς και τα Ενεργειακά Χρηματιστήρια (Power Exchanges) σε όλη την Ευρώπη στα πλαίσια εφαρμογής του "Target Model".

Στα πλαίσια εφαρμογής του Κανονισμού ΕΕ 1227/2011 (REMIT) «για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρεμπορική αγορά ενέργειας» ο ΛΑΓΗΕ έχει πιστοποιηθεί από τον Οργανισμό για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών (ACER) ως«Εγγεγραμμένος Μηχανισμός Αναφοράς» (Registered Reporting Mechanism-RRM) και έχει αναλάβει ήδη από τις 07/10/2016 που ξεκίνησε η 1η φάση αναφορών στοιχείων συναλλαγών από οργανωμένες αγορές, την αποστολή στονACER εκ μέρους των Συμμετεχόντων στην Ελληνική Αγορά Ενέργειας των αναφορών με τα στοιχεία των συναλλαγών τους στον ΗΕΠ. Από τις 07/04/2016 που ξεκινάει η 2η φάση αναφορών στοιχείων συναλλαγών εκτός οργανωμένων αγορών, ο ΛΑΓΗΕ, με γνώμονα την εξυπηρέτηση όλων των Συμμετεχόντων της Ελληνικής Επικράτειας, θα επεκτείνει τις υπηρεσίες του ως Εγγεγραμμένος Μηχανισμός Αναφοράς και θα παρέχει σε όλους τους Συμμετέχοντες τη δυνατότητα αναφορών Διμερών Συμβάσεων τόσο Ηλεκτρικής Ενέργειας όσο και Φυσικού Αερίου.

IΙ) Σύστημα ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ: Ο ΛΑΓΗΕ στο ρόλο του Αντισυμβαλλόμενου με Επενδυτές / Παραγωγούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ συνάπτει συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 του ν.3468/2006 που παράγονται από εγκαταστάσεις ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ, εφόσον οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδέονται στο Σύστημα είτε απευθείας είτε μέσω του Δικτύου και είναι Διαχειριστής του Μητρώου ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ. Ο ΛΑΓΗΕ ως αποκλειστικός Διαχειριστής του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ σύμφωνα με το άρθρο 40 του ν.2773/1999 για το Διασυνδεδεμένο και μη Διασυνδεδεμένο Σύστημα, διαχειρίζεται οικονομικά τον λογαριασμό και εκδίδει σε μηνιαία βάση το αντίστοιχο δελτίο ανάλυσης και διετούς πρόβλεψης των μεγεθών του λογαριασμού. Ο ΛΑΓΗΕ χρησιμοποιώντας τις ωριαίες προβλέψεις έγχυσης ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο και το σύστημα από Φωτοβολταϊκά Στεγών, ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, του ΑΔΜΗΕ, εκπροσωπεί τους αντίστοιχους παραγωγούς στο ρόλο του Συλλογικού Εκπροσώπου (Aggregator) στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΗΕΠ) υποβάλλοντας προσφορές έγχυσης ανά ζώνη συστήματος (Βορράς – Νότος). Ο ΛΑΓΗΕ ως Εκκαθαριστής της ηλεκτρικής ενέργειας από φ/β στεγών (ανά προμηθευτή), ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, είναι αρμόδιος και για τις διαδικασίες Διακανονισμού των συναλλαγών στα πλαίσια των αντίστοιχων διμερών συμβολαίων ενώ δεν έχει τη δυνατότητα διαχείρισης του αντίστοιχου Χρηματοοικονομικού Κινδύνου (Risk-Management) παρά μόνον της εισροής από την εκκαθάριση των συναλλαγών του ΗΕΠ. Στο άμεσο μέλλον αντίστοιχα, ο ΛΑΓΗΕ θα υποστηρίξει και το νέο μηχανισμό στήριξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

IΙΙ) Υβριδικό Σύστημα Κατανεμόμενων Μονάδων ΣΗΘΥΑ: Ο ΛΑΓΗΕ ως Διαχειριστής του Συστήματος Κατανεμόμενων Μονάδων ΣΗΘΥΑ (ΚΜ ΣΗΘΥΑ) διαχειρίζεται Μονάδες παραγωγής που ουσιαστικά συμμετέχουν συγχρόνως και στα δύο προηγούμενα συστήματα, δηλαδή με ένα μέρος σε αυτό της αγοράς και με το συμπληρωματικό του σε αυτό των ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ. Οι Μονάδες αυτές είναι εγγεγραμμένες στο «Μητρώο Κατανεμόμενων Μονάδων» που διαχειρίζεται ο ΑΔΜΗΕ ως «Κατανεμόμενες Μονάδες ΣΗΘΥΑ (ΚΜ ΣΗΘΥΑ)» και έχουν συνάψει «Συμπληρωματική Σύμβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Κατανεμόμενης Μονάδας ΣΗΘΥΑ» με τη ΛΑΓΗΕ ΑΕ διαθέτοντας «Εγκεκριμένο Τεχνικό Προσάρτημα». Το νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία Σταθμών του Υβριδικού Συστήματος "Κατανεμόμενων Μονάδων ΣΗΘΥΑ" κατέστη αναγκαίο από την εφαρμογή του Άρθρου 197 του Ν.4001/2011, το οποίο έδωσε δικαίωμα προτεραιότητας κατά την κατανομή του φορτίου σε όλες τις Μονάδες ΣΗΘΥΑ ανεξαρτήτως εγκατεστημένης ισχύος και διαμορφώθηκε με τις ΥΑ 749 / ΦΕΚ Β' 889 22.03.2012 και ΥΑ 23278 / ΦΕΚ Β' 3108 23.11.2012. Για την αξιόπιστη και διαφανή λειτουργία του Υβριδικού Συστήματος ο ΛΑΓΗΕ έχει δημιουργήσει και είναι Διαχειριστής του Μητρώου Φορέων Πιστοποίησης, Επαλήθευσης και Επιθεώρησης της ΛΑΓΗΕ Α.Ε.

IV) Σύστημα Εγγυήσεων Προέλευσης και «Μίγματος Καυσίμου» Προμηθευτή: Ο ΛΑΓΗΕ έχει οριστεί Φορέας Έκδοσης Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα (Ν.3468/2006, όπως ισχύει) και είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία, συντήρηση και αναβάθμιση του ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος (Υ.Α.αρ.Δ6/Φ1/οικ.8786/2010), στο οποίο οφείλουν να τηρούνται, με τρόπο ασφαλή και απαραβίαστο, τα Ηλεκτρονικά Μητρώα Εγγυήσεων Προέλευσης από τους αρμόδιους Φορείς Έκδοσης στην Ελλάδα (ΛΑΓΗΕ, Διαχειριστής Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών και το ΚΑΠΕ). Ο ΛΑΓΗΕ επίσης ως Διαχειριστής Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας ελέγχει και παρακολουθεί μία Εγγύηση Προέλευσης που αντιστοιχεί σε μία παραγόμενη MWh σε όλο τον κύκλο ζωής της από τη «γέννησή της», τη μεταβίβασή της έως και την ακύρωσή της εντός της ελληνικής επικράτειας αλλά και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνεργασία με την Ένωση Φορέων Έκδοσης (Association of Issuing Bodies/AIB). Ο ΛΑΓΗΕ με τη διαχείριση των Εγγυήσεων Προέλευσης ενεργεί ως Διαχειριστής του Μίγματος Καυσίμου Προμηθευτώνκαι υπολογίζει και κοινοποιεί σε κάθε Προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας τη συνεισφορά κάθε ενεργειακής πηγής στο μίγμα καυσίμου του, αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συγκεκριμένου μίγματος, ώστε ο Προμηθευτής να ενημερώνει τους Πελάτες του σε εφαρμογή του Ν.4001/2011. Μελλοντικά ο ΛΑΓΗΕ φιλοδοξεί να επιτελέσει το ρόλο του Λειτουργού Περιβαλλοντικών Αγορών, έτσι ώστε με τη διαχείριση οργανωμένων αγορών για την αγοραπωλησία Εγγυήσεων Προέλευσης να εξασφαλισθούν πρόσθετοι πόροι για την ενίσχυση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την επακόλουθη προστασία του περιβάλλοντος.

V) Εκπλειστηριαστής (Auctioneer) του Ελληνικού Κράτους για τα Δικαιώματα Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου: Στα πλαίσια εφαρμογής της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ για τη θέσπιση ενός κοινοτικού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, ο ΛΑΓΗΕ έχει αναλάβει από τις 12.10.2014 το ρόλο του Εκπλειστηριαστή (Auctioneer) των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου που αντιστοιχούν στην Ελλάδα, εκπροσωπώντας το Ελληνικό Κράτος στις δημοπρασίες που πραγματοποιούνται στη μεταβατική κοινή πλατφόρμα πλειστηριασμών του EEX (Commodity Exchange στο Leipzig της Γερμανίας).

VI) Σύστημα Αντιστάθμισης: Από τις 09.12.2014, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστής του Μηχανισμού Αντιστάθμισηςέχει αναλάβει την εφαρμογή του μηχανισμού αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών για επιχειρήσεις τομέων και υποτομέων που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα (Carbon Leakage) και το ρόλο του Χορηγού της σχετικής Κρατικής Ενίσχυσης για τη χορήγηση της σχετικής ενίσχυσης, για την περίοδο 2013-2020 (ΚΥΑ ΑΠΕΗΛ/οικ. 21906, ΦΕΚ Β΄3304/09.12.2014). Για την αξιόπιστη και διαφανή λειτουργία του Μηχανισμού Αντιστάθμισης ο ΛΑΓΗΕ έχει δημιουργήσει και είναι Διαχειριστής του Μητρώου Φορέων Επαλήθευσης της ΛΑΓΗΕ Α.Ε.

Για τη διεκπεραίωση των παραπάνω 18 ρόλων και αρμοδιοτήτων και την απαραίτητη υποστήριξή τους, το ανθρώπινο δυναμικό του ΛΑΓΗΕ συνίσταται σε:

Υπηρεσίες Επιχειρηματικού Πυρήνα (Core Business): 10 Μηχανικοί, 1 Οικονομολόγος, 1 Φυσικός και 2 Μισθωτοί Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΤΕ)
Οικονομική Υπηρεσία: 10 Οικονομολόγοι
Νομική Υπηρεσία: 3 Νομικοί
Υπηρεσία Πληροφορικής: 1 Φυσικός και 1 Μισθωτός ΑΤΕ
Υπηρεσία Προμηθειών: 2 Οικονομολόγοι
Υπηρεσία Προσωπικού: 1 Μηχανικός και 1 Φιλόλογος
Υπηρεσίες Γραμματείας και Υποστήριξης Διοίκησης: 7 Μισθωτοί

Λαμβάνοντας υπόψη: α) ότι στις Υπηρεσίες Επιχειρηματικού Πυρήνα περιλαμβάνεται και η λειτουργία του "Market Room" της Αγοράς, με βάρδιες 7Χ7 καθημερινές και αργίες, β) ότι η Οικονομική Υπηρεσία διαχειρίζεται περίπου 15.000 συμβάσεις ΑΠΕ&ΣΗΘΥΑ και τις συναλλαγές της Αγοράς και όλων των άλλων αρμοδιοτήτων του ΛΑΓΗΕ, γ) ότι η Νομική Υπηρεσία είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση πλέον κρίσιμων για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας νομικών / δικαστικών υποθέσεων, και δ) το μέγεθος του εργασιακού φορτίου των λοιπών Υπηρεσιών του ΛΑΓΗΕ, καθίσταται προφανής η έλλειψη στελεχιακού δυναμικού, πόσο μάλλον εάν ληφθούν υπόψη επιπρόσθετα και οι μελλοντικές αρμοδιότητες όπως η διαχείριση των δημοπρασιών τύπου ΝΟΜΕ, ο σχεδιασμός και η διαχείριση των τριών αγορών στα πλαίσια του "Target Model" και η διαχείριση του νέου σχήματος στήριξης των ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ με ό,τι αλλαγή θα επιφέρει αυτό και στον τρόπο διαχείρισης του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ.

Η ΛΑΓΗΕ ΑΕ, όπως προκύπτει από το σκοπό και της αρμοδιότητές της, λειτουργεί για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος με την έννοια ότι η εταιρία αυτή υποστηρίζει τη λειτουργία του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και της αντίστοιχης αγοράς καθώς και την ενεργοβόρο βιομηχανία. Επίσης, για την προστασία του έλληνα καταναλωτή και την αποφυγή στο μέλλον δυσβάστακτων και υπέρογκων χρεών και ελλειμμάτων από μη συνεπείς προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ έχει αφενός την υποχρέωση διαχείρισης χρηματοοικονομικών κινδύνων και αφετέρου την ευθύνη σύστασης οργανωμένων χρηματιστηριακών αγορών, αξιών και εμπορευμάτων, σχετικών με την ενέργεια και το περιβάλλον στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας. Συνεπώς, η λειτουργία μίας τέτοιας εταιρίας προϋποθέτει, εξ ορισμού, την εξαίρεσή της από τις δεσμεύσεις και τους καταναγκασμούς που συνεπάγεται ο στενός δημόσιος τομέας προκειμένου να υπηρετηθούν οι στόχοι στους οποίους αποσκοπεί με την μέγιστη δυνατή ευελιξία και αποτελεσματικότητα.

Η ευελιξία αυτή είναι απαραίτητη και για την άμεση πρόσληψη νέου επιστημονικού προσωπικού έτσι ώστε ο ΛΑΓΗΕ να ανταποκριθεί στα νέα του καθήκοντα και να μεταλαμπαδεύσει την υψηλή τεχνογνωσία που διαθέτουν τα στελέχη του σε έναν αναπτυσσόμενο τομέα, πολλά υποσχόμενο για νέες επενδύσεις, συμβάλλοντας αφενός στη μείωση της διαρροής νέων ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό και αφετέρου στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Συνεπώς, η εταιρία, όπως προβλέπεται στο νομοθετικό πλαίσιο (Ν. 4001/2011), πρέπει να λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και θα πρέπει να είναι ευέλικτη και ικανή για συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, ιδιαίτερα με σκοπό τη διεύρυνση των αγορών ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου και περιβάλλοντος (εγγυήσεις προέλευσης) στον ευαίσθητο γεωπολιτικά χώρο των Βαλκανίων με κατάλληλες διακρατικές συνεργασίες, διεύρυνση απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη των επιχειρήσεων του τομέα ενέργειας προς όφελος του Έλληνα Καταναλωτή, της Εγχώριας Βιομηχανίας και γενικότερα της Ελληνικής Οικονομίας.

-------------------------------------

Ο Μιχάλης Φιλίππου είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΛΑΓΗΕ ΑΕ